Do września 2023 roku osoby chcące oszczędzać na emeryturę poprzez produkty z korzyścią podatkową miały w miarę prosty wybór między IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego).
A tu nagle we wrześniu 2023 pojawia się na nowa forma prawna produktu emerytalnego: OIPE (Ogólnoeuropejski Indywidualny Produkt Emerytalny). Błędnie nazywany 'europejską emeryturą’. W Polsce w uproszczeniu jest to forma zbliżona do IKE (brak podatku pod warunkiem utrzymania inwestycji do czasu emerytalnego) z nieco gorszymi możliwościami inwestycyjnymi. Co ciekawe – każdy kraj w UE może dla formy prawnej OIPE ustalić różne korzyści podatkowe.
Jakie korzyści podatkowe dają te produkty?
Jeżeli wypłaty zaczniemy realizować po osiągnięciu 'wieku emerytalnego’ (uwaga – ten wiek jest różnie definiowany w każdej z form prawnych IKE/IKZE/OIPE – o szczegółach pózniej) to produkty te dają określone korzyści podatkowe.
IKZEKwoty wpłat na IKZE można odliczyć od dochodu (czyli otrzymać zwrot z podatku według skali np 12/19/32%). Przy wypłacie nie ma podatku Belki, jest ryczałtowy podatek od całej kwoty: 10%. Zasady te działają pod warunkiem wypłaty w wieku emerytalnym. IKEJeżeli inwestycję w formie IKE dotrzymamy do określonego wieku to przez cały czas trwania i przy wypłacie nie zapłacimy podatku Belki (podatku 19% od zysków kapitałowych). Czyli to takie inwestowanie bez podatku. OIPETu zasady podatkowe są takie jak w IKE. Jeżeli inwestycję w formie OIPE dotrzymamy do określonego wieku to przez cały czas trwania i przy wypłacie nie zapłacimy podatku Belki.IKE to inwestowanie bez podatku a IKZE to uzyskanie 'zwrotu z podatku’ w PIT (a przy wypłacie podatek ryczałtowy 10% od wypłaty).
Wybór – od strony zyskowności – między tymi rozwiązaniami jest prosty:
Jeżeli Twoja skala podatkowa to ponad 10%, i masz podatek do zapłaty to przy tych samych wynikach z inwestycji IKZE będzie lepsze niż IKE / OIPE.
IKE i OIPE w tym kontekście są tożsame. Ale jest więcej drobnych różnic, które powodują że OIPE może być czasem minimalnie lepsze a czasem minimalnie gorsze od IKE. Ale to już temat na zaawansowany artykuł. Na dziś z uwagi na brak szerokiej oferty raczej OIPE nie zrobi kariery.
Podstawowe informacje
IKE, IKZE i OIPE:
- to konstrukcje prawne w postaci 'produktów emerytalnych’ w których mogą znaleźć się różne formy inwestowania (np. akcje, fundusze inwestycyjne itp)
- te konstrukcje zakładają określone korzyści podatkowe (różne dla IKZE/IKE/OIPE)
- są to dobrowolne sposoby na dodatkowe samodzielne inwestowanie na emeryturę
- są to prywatne produkty inwestycyjne, których właścicielem jest inwestor (to nie jest ZUS…)
- z pieniędzy zgromadzonych w tych produktach inwestor w każdej chwili skorzystać (nie musi czekać do wieku emerytalnego). Ale jeżeli zakończy inwestycję nie spełniając wymogów danej konstrukcji prawnej 'karą’ za zakończenie inwestycji będzie po prostu zapłacenie podatku (nie ma żadnych dodatkowych kar itp). To ma być subtelną zachętą do tego aby jednak inwestować długoterminowo (ale wcześniejsze zakończenie w zasadzie nie boli)
- nie są to programy 'państwowe’ ani 'wirtualne’. Pieniądze w tych produktach inwestowane są na rynkach finansowych. Zależnie od produktu – albo ktoś zarządza pieniędzmi za inwestora, albo inwestor sam zarządza kupując / sprzedając fundusze inwestycyjne czy też akcje w takim produkcie
- wynik takiej inwestycji zależy od inwestora i decyzji jakie podejmuje (w przypadku produktów 'bezobsługowych’ to też jest decyzja inwestora że taki produkt wybrał i czy w trakcie go zmieniał)
- inwestor może posiadać jedno IKE, jedno IKZE a w przypadku OIPE – jedno OIPE (ale można mieć kilka subkont OIPE – jeżeli z czasem zmieni się miejsce zamieszkania na inny kraj w UE i założy takie subkonto w ramach produktu)
Porównanie (wybrane informacje)
Cech jakie mają te produkty jest wiele. Ich znajomość jest ważna i w trakcie wyboru rozwiązania wybrane cechy mogą mieć dla niektórych inwestorów istotne znaczenie przez które np. z danej formy prawnej zrezygnują – mimo że np. od strony zyskowności jest ona korzystna.
W jakim wieku można rozpocząć inwestowanie (18+)
IKZE | IKE | OIPE |
od 18 lat do bez ograniczeń | od 18 lat do 55 (dla każdego) powyżej 55 (tylko gdy brak nabytych praw emerytalnych) |
W jakim wieku można rozpocząć inwestowanie (osoby małoletnie)
IKZE | IKE | OIPE |
od 16 lat (jeżeli w danym roku uzyskuje dowolne dochody na podst. umowy o pracę) | od 15 lat (kwota musi pochodzić z dochodów z umowy o pracę) |
Korzyści podatkowe (pod warunkiem spełnienia kryteriów produktu emerytalnego)
IKZE | IKE | OIPE |
Zwrot z PIT (wg skali podatkowej) Brak podatku 'Belki” Ryczałtowy 10% podatek przy wypłacie |
Brak podatku 'Belki’ |
Kryteria produktu emerytalnego wymagane aby mieć korzyści podatkowe
IKZE | IKE | OIPE |
Wypłata po osiągnięciu wieku 65 lat. | Wypłata po osiągnięciu wieku 60 lat. Lub 55 lat (i uzyskaniu praw emerytalnych) |
|
Wpłaty do produktu były w co najmniej 5 różnych latach. | Wpłaty do produktu były w co najmniej 5 różnych latach. lub Co najmniej połowa wpłat zrealizowana w ostatnich 5 latach przed zleceniem wypłaty (może być wtedy mniej niż 5 lat wpłat). |
Zwrot przed osiągnięciem uprawnień do korzyści podatkowej – czyli wcześniejsza wypłata
IKZE | IKE | OIPE |
Tylko wypłata całkowita. Pojawia się ryzyko wpadnięcia w wyższy próg podatkowy i zapłaty PIT według wyższej skali niż korzyść przy wpłatach… |
Wypłata w całości lub częściowa. Elastycznie, jedyna 'kara’ to zapłata podatku Belki (jak jest zysk) |
Tylko wypłata całkowita. Jedyna 'kara’ to zapłata podatku Belki (jak jest zysk) |
Sposób wypłaty po osiągnięciu uprawnień do korzyści podatkowej
IKZE | IKE | OIPE |
Jednorazowo lub w ratach. W trakcie wypłat w ratach można żądać wypłaty jednorazowej pozostałej części. Raty przez co najmniej 10 lat (chyba że było mniej lat z wpłatami – wtedy krócej) | Jednorazowo lub w ratach. | Jednorazowo lub w ratach. W trakcie wypłat ratalnych można złożyć wniosek o wypłatę jednorazową pozostałej części. |
Możliwości inwestycyjne
IKZE | IKE | OIPE |
Różne (wiele możliwości) | Różne (wiele możliwości) | Tylko jedna. Bez samodzielnego zarządzania. Instytucja ma zarządzać w modelu 'cyklu życia’. |
Dziedziczenie – to są prywatne inwestycje i podlegają dziedziczeniu. Wypłata nie będzie obciążona podatkiem od darowizn ani podatkiem od dochodów kapitałowych. W przypadku IKZE będzie oczywiście podatek ryczałtowy 10%.
IKZE | IKE | OIPE |
Pełne. Podatek ryczałtowy 10%. |
Pełne dziedziczenie |
Możesz pobrać kartę informacyjną i porównanie produktów
Przygotowałem krótkie Karty Produtków IKE/IZKE i OIPE, szczegółowe porównanie (wygodne do wydruku) a dodatkowo zebrałem wszystko co w praktyce najważniejsze w skróconej formie, wraz z instrukcjami krok po kroku jak wybrać odpowiedni produkt.
Odbierz Emerytalny Pakiet Informacyjny